SİNEMA TARİHİ BİLGİ PLATFORMU- 5
1880 doğumlu MACK SENNETT Sessiz sinema Döneminde Komedinin kralı Kabul edilir. 500 den fazla kısa komedi filmi yaptı.Filmlerde senaryo yok,doğaçlama hareketler çekiliyordu. 1933’de sesli döneme ayak uyduramadı ve büyük depresyonda iflas etti. İlerki tarihlerde Hollywood Komedi sinemasına katkılarından dolayı 2 defa OSKAR ONURSAL Ödülü verildi. (OR 1 şarlo)
SLAP STICK komedi anlayışını,sinemaya kazandıran yönetmendir Slap Stick Oyuncunun abartılı,dikkatsiz ve mantıksızca yaptığı hareketlerdir .Adını kukla komedilerinde gördüğümüz ŞAK ŞAK aletinden alır. SLAPSTİCK Komediye örnek verecek olursak: Muz kabuğuna basıp kaymak,Merdiven altından geçerken başına boya düşmek,Yumruk atarken yanlışlıkla başkasına vurmak gibi….
NewYork’da tiyatrolarda oynarken, BİYOGRAF filmlerinde oyuncu oldu.Zamanın en iyi yönetmeni DAVID GRIFFITH yanında, MARY PICKFORD ve MABEL NORMAND ile filmlerde oynadı.1912’de iki arkadaşıyla KEYSTONE STÜDYO’larını kurdu. İşte ŞARLO bu stüdyodan dünya ya çıktı ve,SESSİZ SİNEMANIN IDOLÜ oldu. Mack Sennett’in üne kavuşturduğu diğer isimlerden bazıları, MABEL NORMAND,HAROLD LLOYD,BING CROSBY,William.C.FIELDS
(ORTAM 2 Har.Loyd) (ORTAM 3 Lorel Hardy)
ŞARLO’YA GELİNCE: Babası çocukken öldü,annesi akıl hastanesindeydi. Çocukluğu yetimhanelerde geçti.18 yaşında bir tiyatro kumpanyasında çalışmaya başladı.MACK SENNETT onu sahnede görünce ,şarlo tiplemesiyle filmlerinde oynatmayı kabul etti. 1914 yılında KEYSTONE stüdyolarında sadece 35 kısa ŞARLO filmi çekildi. KOMEDİLERİ öylesine tutuldu ki, farklı stüdyolarda filmler yaptıktan sonra ,CHAPLIN kendi stüdyosunu kurdu. 1919’da DOUGLAS FAIRBANKS,MARY PICKFORD ve DAVID GRIFFITH le ‘UNITED ARTISTS’ film şirketini kurdular. (GÖR.7 UA)
ŞARLO İngiliz vatandaşıydı. Hiçbir zaman Amerikan vatandaşı olmak için başvurmadı. Hatta FBI’a göre ŞARLO filmlerinde Komünizm propagandası yapmaktaydı. Sessiz kısa filmlerine bakarsanız:
Şarlo Filmci,Dansçı, Aşık, Yankesici, Garson,Hademe , Berber konularında çekildiğini görürsünüz. Uzun metrajlı filmlerine gelince:
1921 YUMURCAK (The Kid) filmi ,senaryosunu yazdığı,yönettiği ve oynadığı 68 dakikalık bir filmdir.çocukluğu yetimhanede geçen şarlo bu filmde bir yerde kendini oynadı. 250.000$ mal olan film,26 Milyon $ hasılat topladı.
1925 ALTINA HÜCUM (The Gold Rush) senaryosunu yazdığı,yönettiği ve oynadığı ,hırstan gözü dönmüş insanları anlattığı sessiz filmidir. 923 000 $ mal olan film,dünya çapında 26 Milyon $ hasılat topladı . OSCAR’a da aday gösterildi.
1931 ŞEHİR IŞIKLARI ( City Lights) senaryosunu yazdığı,yönettiği ve oynasdığı bu filmde fakir ve zengini anlalatırken,insancıl duygular hep ön plandadır. Bu sessiz film , 1,5 milyon$ mal oldu, dünya çapında 46 milyon $ hasılat topladı.
1936 MODERN ZAMANLAR (Modern Times) yazdığı,yönettiği ve oynadığı,sesli dönem başladığı halde sessiz ögelerle çektiği bu film,Büyük ekonomik buhran döneminde ,makineleşmenin de etkisiyle bozulan ekonomik ve toplumsal koşulları,artan işsizlik sorunlarını dile getirir.dünya çapında 457 milyon$ hasılat topladı.
(GÖR 5)
1940 ŞARLO DİKTATÖR (The Great Dictator) yazar ,yönetmen ve oyuncu,olduğu bu filmde Nazizmi ve Hitler’i sert bir dille eleştirdi. 5 dalda OSCAR’a aday gösterildi. 2 milyon $ bütçeyle çekilen film 969 milyon$ hasılat topladı.ilk sesli filmidir. Filmin 4 dakika süren bitiş konuşması çok ünlüdür.
1947 MÖSYÖ VERDOUX (Monsieur Verdoux)
1952 SAHNE IŞIKLARI (Limelight) en iyi müzik dalında OSCAR kazandı. Hasılat 7.506 milyon $
1957 NEWYORK’TA BİR KRAL ( A King in Newyork)
1967 HONG KONG’LU KONTES ( A Countess from Hong Kong ) yazıp yönettiği , ama Marlon Brando ve Sophia Loren’in oynadığı son filmidir.
ŞARLO |
II.Dünya savaşı sırasında Rusların Nazi Almanyasını işgal etmesini desteklediği için Amerikan hükümetince Komünist olmakla suçlandı,1952’de SAHNE IŞIKLARI galası için Londra’ya gitti, Amerika’ya dönme isteği resmi makamlarca reddedildi.İsviçre’ye yerleşti. Bu gün sekiz çocuğundan 5’ini sinema sektöründe oyuncu ve yapımcı olarak görüyoruz.
Milyoner olmasına rağmen ,sakin mazbut bir hayat yaşadı. Çeşitli festivallerden bir sürü ödül aldı. 1952’de Fransa’dan LEGION D’HONNEUR, 1975’de İngiltere’den Devlet nişanı verildi.
Sesli dönemde bazı filmlerinin müziklerini de bestelediğini biliyoruz.
88 yaşında 1977 yılında vefat etti.Vasiyeti üzerine basit bir törenle gömüldü.Ne yazıkki ceseti çalındı. Bulundu ve korkudan mezarının etrafına beton döküldü.
Amerika’da Devlet KONGRE Kütüphanesi var (Library of Congress) bünyesinde Ulusal Film Arşivi ( National Film Registry) var. Charlie Chaplin’in 6 filmi de bu arşivde muhafaza edilmektedir.
Amerikan Sinemasının en büyük film yapımcısıdır ,ve filmleri hala bütün dünyada ilgi ile izlenmektedir.
Amerika’ya ilk gittiklerinde,cebinde sadece 45 Dolar vardı ve,arkadaşı Stan Laurel ve Chaplin birlikte yurtta kalmışlardı. Yurtta yemek pişirmek yasaktı. Laurel tavada bir şeyler pişirirken,Chaplin keman çalardı,kızartma sesi duyulmasın diye.
TIME MAGAZIN kapağında yer alan ilk aktör CHARLİE CHAPLIN’dir 1925
Favori filmi POTEMKİN ZIRHLISI’ydı.
CHARLE CHAPLIN sinema için , ‘’ bilet aldığınızda bambaşka bir dünyadasınız’’ demiştir.
Bu dönemin özgün komedi ustalarını da analım: (GÖR 5 Llloyd) (OR 2)
HAROLD LLOYD Gökdelenin tepesinde saate tutunması,sessiz sinemanın unutulmaz sahnesidir.
(GÖR 6 L.Hardy) (OR 3)
STAN LAUREL ve OLIVER HARDY (sessiz ve sesli dönemde ) Lorel Hardi dediğimiz çılgın komedyen karakterler.
Ve filmlerini yöneten usta yönetmen HAL ROACH ,1913’de Harold Lloyd’la tanışınca film sektöründe ve harold lloyd’da geleceğin parlak olduğunu hisseder,kısa komedi filmleri çeker.Önceleri Şarlo’yu taklit ederken,kendi karakterini geliştirir.Gözlüklü ,fötr şapkalı,ofis elemanı.çok tutulur.
Bir diğer çalıştığı LOREL ve HARDY karakteri,talkies denilen sesli dönemde çok sevildi.Sinema tarihinin en ünlü ve en iyi ikilisidir.
(Gör 4 Buster) (OR 4 )
BUSTER KEATON ise genelde kendisi yazdı,yönetti ve oynadı.Tam bir sinema sanatçısıydı 150 filmde oynadı.
1924 SHERLOCK jr. 1926 THE GENERAL 1928 BİLL’İN BUHARLI GEMİSİ
Unutulmayan filmleridir.
(GÖR 3) OR 5)
BÜYÜK DİKTATÖR filminden tekrar bahsedelim:
Film, ekim 1940’da vizyona girdi.Nasıl bir Dünya ortamında bu film semnaryosu oluştu.Hiç düşündünüz mü?
1938 mart’ında HİTLER Avusturya’yı bir tek mermi atmadan istila etti.
1939 Mart’ında HİTLER Çekoslovakya’yı istila etti
1939 Nisan’ında MUSSOLINI Arnavutluk’u istila etti
1939 Eylül’ünde HİTLER Polonya’yı istila etti
1939 Kasım’ında SSCB Finlandiya’yı istila etti
1940 Nisan’ında HİTLER Danimarka ve Norveç’i istila etti
1940 Mayıs’ında HİTLER Belçika,Hollanda ve Luxemburg’u istila etti.
1940 Haziran’ında SSCB Estonya,Letonya,Litvanya’yı istila etti
1940 Haziran’ında HİTLER Parise girerek FRANSA’yı istila etti. Ve İngiltere’ye savaş açtı.
İşte Büyük Diktatör filmi bu ortamda çekildi. Hitler ve Nussolini’yi hiciv ederken tenkit etti,
Filmde diktatörün yerine, bir şans eseri geçen Yahudi berber Şarlo’nun , 4 dakikalık son konuşması ,sinema tarihinin en önemli nutkudur.
ÖZETLE ŞÖYLE DER:
ÜZGÜNÜM,İMPARATOR OLMAK İSTEMİYORUM,BENİM İŞİM BU DEĞİL,İMKAN OLSA HERKESE YARDIM ETMEK İSTERİM, YAHUDİ,ZENCİ,BEYAZ,VEYA NE OLURSA OLSUN,BİZ BİRBİRİMİZE YARDIM ETMEK İSTERİZ.İNSANOĞLU BÖYLEDİR.BİZ HEPBERABER MUTLU YAŞAMAK İSTERİZ,HEP BERABER IZDIRAP İÇİNDE DEĞİL,NEFRET EDEREK,TİKSİNEREK DEĞİL. BU DÜNYADA HERKESE YER VAR. DÜNYA ZENGİN,HERKESE YETER. HAYAT TARZIMIZ ÖZGÜRCE GÜZEL, AMA BİZ YOLUMUZU KAYBETTİK.
AÇGÖZLÜLÜK İNSANLARIN RUHUNU ZEHİRLEDİ.DÜNYAYI NEFRETLE ÇERÇEVELEDİ. HIZLI GELİŞTİK,AMA MAKİNEYE DÖNDÜK.ÇOK DÜŞÜNÜYORUZ AMA ÇOK AZ HİSSEDİYORUZ. MAKİNELEŞMEYE DEĞİL İNSANLIĞA İHTİYACIMIZ VAR KURNAZLIĞA DEĞİL İYİLİĞE VE NEZAKETE İHTİYACIMIZ VAR. BU KALİTELERE SAHİP OLMAZSAK HAYAT ÇOK ŞİDDETLE KAYIP GİDECEK.ULUSAL ENGELLERİ KALDIRALIM,
……….
YÖNETME GÜCÜNÜ DEMOKRASİ İÇİN KULLANALIM.BÜTÜN İNSANLAR BİRLEŞSİN.YENİ BİR DÜNYA İÇİN ÇALIŞALIM.
İNSANLARA ÇALIŞMA ŞANSI VERECEK,GENÇLERE GELECEK VAADECEK,YAŞLILARA İSE EMNİYET AŞILAYACAK İKTİDARDIR.
. KÖTÜ ve CANAVAR İKTİDARLAR BUNLARI VAADEDEREK İKTİDARA GELDİLER,AMA YALAN SÖYLEDİKLERİ İÇİN.HİÇBİR ZAMAN GERÇEKLEŞTİREMEZLER.
DİKTATÖRLER KENDİLERİNİ ÖZGÜRLEŞTİRİR AMA HALKI KÖLELEŞTİRİR. BU SÖZLERİ YERİNE GETİRMEK VE DÜNYAYI ÖZGÜRLEŞTİRMEK İÇİN MÜCADELE EDELİM. HOŞGÖRÜSÜZLÜK ve NEFRETİ KALDIRALIM.
TÜM İNSANLARIN MUTLULUĞU İÇİN,MANTIĞIN HAKİM OLDUĞU BİR DÜNYA,BİLİM VE KALKINMANIN EGEMEN OLDUĞU BİR DÜNYA İÇİN MÜCADELE EDELİM.
ASKERLER…GELİN DEMOKRASİ ADINA HEP BERABER BİRLEŞELİM.
1940’da çekilmiş fakat taptaze ve son derece güncel
Tekrar izleyin,çocuklarınıza ve gençlere izletin ,unutmayın
THE GREAT DİCTATOR – BÜYÜK DİKTATÖR yönetmen ve oynayan ŞARLO
İyi seyirler dilerim
0 yorum