ŞEHİRDEKİ YABANCI 1962
HALİT REFİĞ 1934-2009
İlk ve orta öğrenimini Şişli Terakki Lisesinde tamamladı. Robert Kolej Mühendislik Bölümü’nde okudu. 1954-1955 yılları arasında, askerliğini yedek subay olarak Kore’de yaptı. Bu sırada amatörce 8mm filmler çekti. Bir süre Zonguldak Kömür İşletmelerinde tercüman olarak çalıştı.
Dergi ve gazetelerde sinema eleştirileri yazarak başladı.Yönetmen Atıf Yılmaz’ın asistanı oldu. 1960’’Yasak Aşk’’ ilk filmidir.1962’’Şehirdeki Yabancı’’,1964’’Gurbet Kuşları’’,1965’’Haremde 4 kadın’’,1969’’Bir Türke gönül Verdim’’ filmleriyle Yurt dışı Festivallere katıldı.Moskova,Yeni Delhi,ve Sorrento festivallerinden ödüller kazandı.
Sinemanın bunalımlı dönemlerinde TV filmleri yaptı.1974-1975 ‘’Aşk-ı Memnu’’ Halit Ziya Uşaklıgil’in romanından Televizyon dizisi oldu.TRT’de Danışma Kurulunda çalıştı. 1979’daTRT adına Kemal Tahir’in romanı ‘’Yorgun Savaşçı’’yı 8 bölüm dizi olarak çekti.Ancak film 12 eylül askeri cuntası tarafındansansür tarafından gösterilmedi ve yakıldı.
Halit Refiğ Yıllar sonra bu konuda konuştu:
Belki çokları hatırlamaz, şimdi Dışişleri Bakanı olan İsmail Cem, 1980 öncesinde TRT Genel Müdürü’ydü. O dönemde de, başta ‘‘Aşk-ı Memnû’’ olmak üzere pek çok filmin yapılmasına zemin hazırlamıştı. ‘‘Yorgun Savaşçı’’ da böyle gündeme gelen bir projeydi zaten. Kemal Tahir’in yakın dostu olan yönetmen Halit Refiğ, Genelkurmay’ın da bütün imkánlarıyla destekleyeceğini söylediği projenin onay almasından sonra kolları sıvar. Bu arada önce TRT yönetimi, arkasından da ülke yönetimi değişmiş ve 12 Eylül olmuştur. Tam da bu günlerde, Cumhuriyet Gazetesi ‘‘Yorgun Savaşçı’’ filminin aleyhine büyük bir kampanya başlatır. Kampanyanın mimarı da, gazetenin temel taşlarından İlhan Selçuk’tur. Selçuk, hem Kemal Tahir’i, hem de ‘‘Yorgun Savaşçı’’yı suçlayan birkaç köşe yazısı yazar. Halit Refiğ’e göre, ‘‘Yorgun Savaşçı’’nın yakılmasına uzanan süreci, İlhan Selçuk’un bu yazıları başlatmıştır. Refiğ, şunları söylüyor: ‘‘TRT denetiminden geçmesi gereken bir aşamada Cumhuriyet Gazetesi tarafından ‘TRT Yorgun Savaşçı’yı filme çekmemelidir. Kemal Tahir, milli mücadele tarihini saptırmıştır. Kemal Tahir, Atatürk düşmanıdır. Bir Atatürk düşmanının eseri TRT tarafından çekilmemelidir’ diye kampanya başlattı. Bu kampanyayla senaryonun denetime girmesi eşzamanlıydı. Ve Yorgun Savaşçı’yı denetleyen Hadi Şenol adlı memur, İlhan Selçuk’un Cumhuriyet Gazetesi’nde TRT’nin Yorgun Savaşçı’yı niçin filme çekmemesi gerektiğini ifade eden cümleleriyle aşağı yukarı noktası virgülüyle aynı ifadeleri içeren olumsuz bir denetim raporu verdi.’’(Hürriyet Com.tr 31.1.2002) Not:1993 yılında yönetmen Tunca Yönder tarafından tekrar filmi çekilmiştir.
Refiğ 1977 yılında ABD Wisconsin Üniversitesinde ,1984 yılında Ohio Denison Üniversitesinde eğitim çalışmalarına katıldı.Öğrencileri ile bi”The Intercessors” ve “In the Wilderness” adlı filmleri yaptı.
Sinema üzerine çeşitli yazılarının yanı sıra,’’Ulusal Sinema Kavgası’’ adlı bir kitabı vardır.Türk Sinemasının sağlam yapı taşlarından biridir.Ödülleri:
1964- Antalya Film Festivali ‘’Gurbet Kuşları’’ En İyi Film ve Yönetmen Ödülü
1989- Antalya Film Festivali ‘’Hanım’’ En İyi Yönetmen Ödülü
1990- Antalya Film Festivali ‘’ Karılar Koğuşu’’ En İyi Yönetmen Ödülü
1997- Mimar Sinan Üniversitesi ‘Onuesal Profesörlük’’ payesi verildi.
ŞEHİRDEKİYABANCI/ yönetmen:Halit Refiğ/senaryo: Vedat Türkali /görüntü:Mengü Yeğin,Çetin Gürtop/ Oyuncular: Göksel Arsoy,Nilüfer Aydan,Reha Yurdakul,Ali Şen,Erol Taş,/Be-Ya Film/ 1962
Konu: 60’lı yıllar ve karaelmas kenti Zonguldak. Etrüsk Gemisi’nin bağlı olduğu liman. Maden Mühendisi Aydın, yurt dışındaki eğitimini tamamladıktan sonra doğup büyüdüğü Zonguldak’taki Maden İşletmesi’ne atanmış. Yüreği vatan ve bir genç kızın sevgisiyle dolu. Ancak hiç beklemediği bir durumla karşılaşır. Büyük aşkı Gönül, şimdi velinimeti Selami Bey’in karısı! Filmden bir diyalog:
Selami; “Ee, anlat bakalım, İngiltere’de, kömürün nasıl çıkarıldığından başka bir şey öğrendin mi?”
Aydın; “Öğrendim! Birlikte yaşayan insanların, birlikte mesut olabileceğini, nasıl çalışmaları ve dayanışmaları gerektiğini öğrendim.”
1962 Şehirdeki Yabancı 1989 Hanım 1964 Gurdet Kuşları
FİLMOGRAFİ (Bazıları)
Yasak Aşk – 1961
Seviştiğimiz Günler – 1961
Gençlik Hülyaları – 1962
Şehirdeki Yabancı – 1962
Şafak Bekçileri – 1963
Evcilik Oyunu – 1964
İstanbul’un Kızları – 1964
Gurbet Kuşları – 1964
Şehrazat – 1964
Canım Sana Feda – 1965
Güneşe Giden Yol – 1965
Haremde Dört Kadın – 1965
Kırık Hayatlar – 1965
Erkek Ve Dişi – 1966
Üç Korkusuz Arkadaş – 1966
Karakolda Ayna Var – 1966
Can Yoldaşları – 1966
Aslan Pençesi – 1966
Kız Kolunda Damga Var – 1967
Yaşamak Ne Güzel Şey – 1969
Bir Türk’e Gönül Verdim – 1969
Atsız Cengaver – 1970
Sevmek Ve Ölmek Zamanı – 1971
Ali Cengiz Oyunu – 1971
Fatma Bacı – 1972
Çöl Kartalı – 1972
Acı Zafer – 1972
Aşk Fırtınası – 1972
Yedi Evlat İki Damat – 1973
Kızın Varsa Derdin Var – 1973
Cennetin Kapısı – 1973
Sultan Gelin – 1973
Vurun Kahpeye – 1973
Arabulucular – 1977
Yaşam Kavgası – 1978
Leyla İle Mecnun – 1982
O Kadın – 1982
İhtiras Fırtınası – 1983
Beyaz Ölüm – 1983
Alev Alev – 1984
Son Darbe (2) – 1985
Ölüm Yolu – 1985
Paramparça – 1985
Kıskıvrak – 1986
Teyzem – 1986
Yarın Ağlayacağım – 1986
Kızımın Kanı – 1987
Kurtar Beni – 1987
Hanım – 1988
Kızım Ve Ben – 1988
Karılar Koğuşu – 1989
İki Yabancı – 1990
Köpekler Adası – 1996
Gençlik 2000
BELGESEL FİLMLER
Sıladan Mektup – 1968
Sedad Hakkı Eldem ve Ulusal Mimarlık – 1977
Robert College / Old an New – 1978
Cemal Reşit Rey 75 Yaşında – 1979
Şişli Terakki 100. Yıl – 1979
Atatürk ve Sanat – 1982
YÖNETMENLİĞİNİ YAPTIĞI TELEVİZYON DİZİLERİ
Aşk-ı Memnu (TV) – 1975
Yorgun Savaşçı (TV) – 1979
Zirvedekiler (TV) – 1993
Kerem (TV) – 1999
Gelinlik Kız (TV) 2000
Sara ile Musa (TV) 2000
Affet Beni Hocam (TV) 2000
Affet Bizi Hocam (TV) 2000
Zeynep Öğretmen (TV) 2000
0 yorum