CITIZEN KANE  1941 **** ORSON WELLES  1915-1985

CITIZEN KANE  1941

ORSON WELLES  1915-1985

Amerikan sinemasının en çok zulmedilen dahi yönetmeni. Yönettiği filmlere stüdyolar müdahele etti veya, mali destek eksikliğinden zorluklarla karşılaştı.

Kariyerine Tiyatroda oyuncu olarak başladı.Radyoda programlar yaparken elde ettiği başarı RKO firmasının dikkatini çekti.  Senaryo yazıp, yönetmek ve yapımcı olmak üzere 1940’da RKO ile anlaşma yaptığında 24 yaşındaydı.

1941’’Citizen Kane’’ ile devrim gibi bir sanat eseri meydana getirdi.9 dalda OSCAR’a aday gösterildi.senaryo dalında OSCAR kazandı. 1942’’The Magnificent Amberson’s’’ da son bölüm RKO firmasınca değiştirilince, firmayla arası açıldı.

1943’de Rita Hayworth ile evlendi.1946’’The Stranger’’ filmini, 1948’’Macbeth’’ filmini çekti.ve Rita’dan boşandıktan sonra 10 yıl Hollywood’dan uzak kaldı . Bu dönemde,1949’’The Third Man’’ ,1952 ‘’Othello’’, 1955 ‘’Mr.Arkadin’’ filmlerini gerçekleştirdi.Hollywood’a dönüşünde ise 1958’’Touch of Evil’’ ve Kafka’nın 1962’’The Trial’’ filmlerini çekti.

Bu zaman zarfında sağlığı bozulan ve Obezite ile boğuşan Welles, zorluklarla mücadele ederek eser üretmiş bir yönetmen olarak, sinema tarihinde yerini aldı.128 filmde oynadı,60 filmin senaryosunu yazdı,54 filmin yönetmenliğini yaptı.Kazandığı çeşitli ödüllerin yanı sıra,1975 yılında American Film Institute tarafından ‘YaşamBoyu Başarı’  Ödülü ,1985 yılında ‘Directors Guild of America’ tarafından Onursal ‘’D.W.GRIFFITH’’ ödülü verildi.1960 yılında Hollywood Bulvarına Yıldızı konmuştur.

CITIZEN KANE/ yönetmen: Orson Welles/ senaryo: Herman J.Mankiewicz,Orsomn Welles/ görüntü: Gregg Toland/ müzik: Bernard Herrmann / Oyuncular: Orson Welles,Joseph Cotten,Dorothy Comingore,Agnes Moorehead,Ruth Warrick,Ray Collins/ ABD/ RKO / 1941

25 yaşında Citizen Kane’i çekti. Ancak gazete patronu  William Rudolph Hearst filmin kendisinin çirkin bir tasfiri olduğunu iddia ederek Orson Welles aleyhine kampanya başlattı.Bu film bütün zamanların en iyi filmi olarak kabul edilir.Öykü anlatma tekniği devrim niteliğindedir. Senaryo dalında OSCAR kazandı, ancak Hearst sinama salonlarına filmin gösterilmemesi için baskı yapınca , film para kaybetti. Kariyeri Ve itibarı zedelendi.

Orson Welles şöyle der’’İşe zirvede başladım,sonra yavaşça düzlüğe indim’’

1941 Citizen Kane                  1958 Touch of Evil                1968 Histoire Immortelle

FİLMOGRAFİ     (bazıları)

1938 Too Much Johnson

1941 Citizen Kane

1942 The Magnificent Amberson’s

1943 It’s All True

1946 The Stranger

1947 The Lady from Shanghai

1948 Macbeth

1949 Black Magic

1951 The Tragedy of Othello

1955 Orson Welles Sketch Book     TV dizisi

1955 Mr.Arcadın

1955 Moby Dick Rehearsed             TV filmi

1956 Orson Welles and People        TV filmi

1958 Touch of Evil

1958 Colgate Theatre                   TV dizisi

1961 Tempo                                  TV dizisi

1962 No Exit

1962 The Trıal

1965 Chimes at Midnight

1967 The Heroine

1968 Histoire Immortelle              TV filmi

1970 The Deep

1972 Don Quichotte

1975 F for Fake                (belgesel)

1982 The Dreamers