AYASTEFANOS RUS ABİDESİNİN YIKILIŞI 1914 (Türk Sineması)
FUAT UZKINAY 1888-1956
İlk Türk Sinemacısı.1888 de Üsküdar’da doğan Fuat Uzkınay,Darülfünun’da Fizik ve Kimya tahsili gördü.S.Weinberg’den fotoğraf ve sinemayı öğrenmiştir. 1.nci Dünya Savaşına Yedek Subay olarak katıldı.Orduda film çekmekle görevliydi.
Osmanlı’ya sinematografın gelişi 1900 yıllarının başlarında oldu. Lumiere kardeşler seri üretime geçmek üzere iken,Sirkeci’de Fotoğrafçılık yapan ve malzeme satan Th.Vafiadis Lumiere kardeşlere mektup yazarak talepte bulunduğu bilinmektedir.Lumiere kardeşlerden Jamin adında bir mühendis,Sinematografı tanıtmak için İstanbul’a geldi.Fakat elektrikle çalışan bu aleti sakıncalı bulan Devlet yetkilileri,dinamo ve lambanın gümrükten geçmesine izin vermedi,Fransız Sefaretinin araya girmesiyle Osmanlı Sarayından izin alınabildi. Ancak sinematografın lambası kısa sürede arızalandı.İlk gösteriler halka ulaşamadı,fakat Bab’ı Ali devlet erkanı ve gazeteciler ilk sinemayı tanımış oldular. Sonraları Alexandre Promio adında bir Lümiere operatörü daha geldi.Gümrükte aynı zorlukları yaşadı.Osmanlı topraklarında,çeşitli kısa belgeseller çektiği bilinmektedir.
İlk başlarda Lumiere kardeşler ile Charles Pathe firması arasında bir rekabet vardı.Ancak sonraları Lumiere’den aldığı lisans hakkıyla Pathe film yapımcılığına başladı.Pathe’nin temsilciliğini,İstanbul Beyoğlu’nda fotoğraf mağazası olan Sigmund Weinberg yapıyordu.Fuat Uzkınay Weinberg’le çalışarak film çekimini öğrendi.
1917’de kurulan Malul Gaziler Heyeti,gelir temin etmek amacıyla Sinema salonu(Şehzadebaşı Millet Tiyatrosu) işletiyordu.Sinema Film İmalathanesi kurularak,film yapılmaya başlandı.Müdür Fuat Uzkınay ‘dı.
Kemal Seden ve Şakir Seden kardeşler,1914 yılında,Lokantacı Ali Efendi’yi ikna ederek,Sirkeci’de Sinema salonu açarak Fuat Uzkınay’ı da yanlarına alarak,ilk yapım şirketi Kemal film’ i kurarlar. Fuat Uzkınay burada görüntü yönetmeni ve laboratuardan sorumludur.
Uzun müddet Görüntü Yönetmeni olarak çalışan Uzkınay,Yönetmen olarak 7 film yapmıştır.
AYASTEFASNOS’TAKİ RUS ABİDESİNİN YIKILIŞI/ yönetmen:Fuat Uzkınay/Belgesel/1914 İlk Türk Filmi kabul edilir. (en çok5 dakika olduğu tahmin edilmektedir)
FİLMOGRAFİ (Yönetmen)
1914 Ayastefanos Rus Abidesinin Yıkılışı belgesel
1915 Anafartalarda İtilaf Ordularının Püskürtülmesi belgesel
1916 Himmet Ağanın İzdivacı
1916 Esir İngiliz Generali Belgesel
1916 Çanakkale Muharebeleri Belgesel
1918 Vahdettin’in Biat Merasimi Belgesel
1923 Zafer Yollarında Belgesel
FİLMOGRAFİ (Görüntü Yönetmeni)
1919 Tombul Aşığın Dört Sevgilisi
1919 Mürebbiye
1919 Fahri Bey Makarna Tenceresinde
1919 Binnaz
1921 Bican Efendi Vekilharç
1921 Bican Efendi’nin Rüyası (kısa Film)
1921 Bican Efendi Mektep Hocası (kısa Film)
1922 Nur Baba
0 yorum